4 Mayıs 2009 Pazartesi

PEEL (sir Robert)

PEEL (sir Robert), ingiliz siyaset adamı. (Chamber Hail, Bury yakınları 1788-Londra 1850). Sir Robert Peel'in oğlu. 1809'da Tory partisinden milletvekili seçildi. 1810'-da Perceval'in hükümetine girdi, İrlanda bakanlığına getirildi (1812-1818). Burada bir polis teşkilâtı (Royal İrish Constabulary) kurdu. Huskisson ve Ricardo gibi klasik iktisatçıların görüşlerini benimsedi. 1819'da para ile ödeme kanununu kabul ettirdi. Li-verpool (1821-1827), daha sonra Wellington hükümetlerinde içişleri bakanı oldu. Ceza kanunlarını daha insanî bir hale getirdi. Londra bölgesi için polis teşkilâtı kurdu, önce şiddetle muhalefet etmekle beraber İrlanda'da bir iç savaş tehlikesi karşısında katoliklerin hürriyetini tanıyan kanunu kabul ettirdi (1829). Parlamento reformuna karşı çıktı. Fakat bu reform 1832'de oylanınca ses çıkarmadı. Peel daha sonra Tory partisini yeniden teşkilâtlandırdı ve bu partiye Muhafazakâr parti adını verdi. Kısa bir süre için hükümetin başına geçti, sonra (1834-1835) muhalefetin önderliğini ele aldı. Kuvvetli bir ekip ve sağlam bir çoğunlukla 1841'de yeniden başbakan oldu. Kurduğu hükümet liberal yönde birçok reformu gerçekleştirdi (150 sterlinden yukarı gelirlerden vergi alınması, kamu borçlarının ve vergilerin azaltılması, özellikle yahudileri ve katolikleri bazı haklardan yoksun bırakan himaye teşkilâtının kaldırılması). İrlanda'da açlık tehlikesi başgösterince partisinin bölünmesi pahasına Whig'in desteği ile «corn-laws»u kaldıran kanunu 1846'da geçirtti. Muhafazakârlardan birçok kişi onu liberal tezler konusunda döneklikle, başlarında Disraeli'nin bulunduğu Genç İngiltere grubu ise, biraz aşırılığa da kaçarak kısa vadeli çıkarlar peşinde koşmakla ve insanî meseleleri ihmal etmekle suçluyorlardı. Muhalifleri birleştiler, «corn-laws»un kaldırılmasından az sonra onu azınlıkta bırakarak istifa ettirdiler. Fakat Peel memleketinde halk tarafından çok seviliyordu; bir kaza sonunda ölünceye kadar parlamentoda etkisini sürdürdü ve serbest mübadelenin yerleşmesi için çalıştı. (L) PEELE (George), ingiliz şairi ve tiyatro yazarı (Londra 1558-1597). İngiliz halkının törelerini başarılı bir şekilde canlandıran, ince duygulan dile getiren bir şair olarak Shakespeare'in öncülerinden sayılır. Belli-başlı eserleri: The Araygnement of Paris (Paris'in Yargısı) [1584], Edward I (1593), The Battell of Alcazar (Alcazar Savaşı) [1594], David et Bethsabee (Davud ile Bat-şeba) [1599]. Ayrıca kısa oyunlar ve şiirler de yazmıştır. (L)

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder